«رئوف»، یکی از اوصاف امام هشتم علیه السلام است و امام رئوف تنها صفتی است که همه زائران و دلدادگان حرم رضوی بدان دلبسته و به شوق برخورداری از رأفت، محبت و مهر رضوی به آن متوسل می‌شوند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد محسن دعایی، مدیر عامل موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، پیرامون ویژگی رأفت امام رضا علیه السلام، اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که ائمه‌اطهار علیهم السلام مظاهر تام اسماء و صفات الهی هستند، چرا که یکی از برجسته‌ترین اوصاف خدای متعال نیز «رحمن و رحیم» است که تجلی این رحمت در وجود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت مطهر ایشان است، از این‌رو تمامی این بزرگواران که از سوی خداوند برای هدایت انسان‌ها آمده‌اند، موصوف به صفت رحمت هستند. همانگونه که ما شاهد هستیم امام رضا علیه السلام در میان تمامی القاب و اوصافی که در خصوص ایشان گفته شده صفت «رأفت» و «رحمت» ایشان بروز و ظهور بیشتری برای شیعیان داشته است.

امام رضا علیه السلام؛ امام مهربانی‌ها

وی ادامه داد: به تحلیل من شناخته شدن امام رضا علیه السلام در میان عامه مردم به عنوان امام مهربانی‌ها به دلیل صفت رضا بودن ایشان است، زیرا بنا به گفته آیت‌الله جوادی در هر جایی از عالم که رضایتی تحقق پیدا می‌کند، به واسطه فیض رضای امام رضا علیه السلام است و همچنین بنا به فرمایش آیت‌الله مصباح نیز دیده نشده که کسی به حرم مطهر امام رضا علیه السلام مشرف شود و حاجتی داشته باشد، اما حضرت او را دست خالی بازگرداند و لذا رئوف یعنی اگر کسی که به زیارتش می‌روی دست خالی باز نمی‌گردی.

دعایی بیان کرد: بر همین اساس است که صفت مهربانی امام رضا علیه السلام بیش از سایر ویژگی‌های ایشان برجسته شده و شیعیان نیز ایشان را با این نام می‌شناسند. البته که تمامی اهل بیت علیهم السلام موصوف به این صفت هستند، به گونه‌ای که در قرآن کریم می‌خوانیم: «ای پیامبر اگر تو بد اخلاق و تندخو بودی مردم همه از اطراف تو پراکنده می‌شدند، اما به دلیل رحمت الهی که در قلب تو تجلی پیدا کرد نسبت به مردم مهربان شدی».

ضرورت مهربانی در برخورد با انسان‌ها

مدیر عامل موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام تصریح کرد: اصولا هر معلم، مربی و مادری که بخواهد دانش‌آموزان و فرزندان خود را به شیوه صحیحی تربیت کند و به درستی به آن‌ها آموزش دهد، برای برخورد با آن‌ها نیاز به رأفت و رحمت دارد و در حقیقت یک معلم اگر مهربانی و رأفت در وجود و رفتارهای خود نداشته باشد، چه بسا که در مسئولیت مربیگری و هدایتگری دانش‌آموزان خود نیز موفق نخواهد بود.

وی ابراز کرد: بنابراین همه هادیان برجسته الهی که از طرف خدای متعال مأمور به هدایت انسان‌ها شدند صفت مهربانی، وجه غالب سیره اجتماعی آن بزرگواران است، چرا که آن‌ها در جایگاهی قرار دارند که باید واسطه فیض هدایت در جامعه شوند و جامعه را به سمت قله‌های تکامل و هدایت نظری و عملی سوق دهند و ابزار موفقیت هم در این کار نیز بهره‌مندی از خلق زیبا و مهربانی است.

دعایی خاطرنشان کرد: این در حالی است که تمامی پیامبران الهی و در رأس آن‌ها پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، اهل بیت علیهم السلام و همه افرادی که در مکتب اسلام و انبیاء تربیت شدند برای هدایت و تربیت جامعه نیاز به رحمت، مهربانی و تواضع دارند.

مدیر عامل موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام اظهار کرد: بنابراین امام رضا علیه السلام وقتی صفت مهربانی در وجود مبارکش بروز و ظهور برجسته‌تری پیدا می‌کند به این دلیل است که با توجه به شرایط حساسی که در آن زندگی می‌کردند و همزمانی ایشان با حاکمان وقت چون مأمون و هارون که در اوج سیاست‌ورزی شیطانی بودند، نقش هدایتگری خود را در جامعه داشته باشند و در حقیقت اگر ائمه ما و امام رضا علیه السلام امام، پدر، برادر و مادری مهربان برای امت نباشند نمی‌توانند نقش هدایتگری و تربیت امت را به نحو احسن انجام دهند.

وی اظهار کرد: بنابراین با توجه به این تبیین قرآنی و روانشناسانه در مبحث تعلیم و تربیت، همه هادیان الهی و به ویژه امام رضا علیه السلام از سوی خداوند از این فضیلت بهره‌مند بودند که با مهربانی و رحمت خود با شیعیان برخورد می‌کردند، به‌گونه‌ای که هرکس در مواجه با ایشان مشتاق زیارت آن حضرت می‌شد، و با این جاذبه ی حداکثری، در پرتو نقش هدایتگری و مربیگری از ایشان بهره‌ می‌برد.