پژوهشهای تمدنمحور: الزامات و راهبردهای تحقق تمدن نوین اسلامی
بسم الله الرحمن الرحیم
متن سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین دکتر خیاط در دومین گردهمایی علمی-تحقیقاتی موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام
مقدمه و اهمیت پژوهشهای تمدنمحور
حجتالاسلام والمسلمین دکتر خیاط، مدیر حوزه علمیه خراسان، در ابتدای سخنان خود ضمن تبریک ولادت حضرت فاطمه زهرا (س)، بر اهمیت تقویت گفتمان تمدنی و پژوهشهای بنیادین تاکید کرد. ایشان با اشاره به سند چشمانداز موسسه مطالعات راهبردی، این تلاشها را گامی مهم در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی دانستند.
ویژگیهای پژوهشهای تمدنمحور
ایشان به چند محور کلیدی برای پژوهشهای تمدنی اشاره کردند:
- تبیین مبانی نظری تمدن نوین اسلامی: پژوهشها باید به تعریف دقیق مفاهیم تمدنی، از جمله تفاوتهای تمدن اسلامی با تمدنهای غربی و تمدن تاریخی مسلمانان بپردازند.
- توسعه گفتمان تمدنی: ایجاد گفتمان تمدنی برای تقویت تولید نظریات تمدنی و بازشناسی مؤلفههایی مانند عدالت، معنویت و کرامت انسانی ضروری است.
- نظامسازی و طراحی نظامهای فکری و علمی: ارائه نظامهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بر اساس اصول اسلامی از الزامات این پژوهشهاست.
- پیوند میان علوم اسلامی و انسانی: تعامل میان حوزههای علوم دینی، علوم انسانی و علوم تجربی برای پاسخ به نیازهای روز از اهمیت بالایی برخوردار است.
اقدامات موسسه مطالعات راهبردی
مدیر حوزه علمیه خراسان ضمن تقدیر از تلاشهای موسسه مطالعات راهبردی، به برنامههای کلیدی آن اشاره کرد:
- آموزشگاه حوزوی: مرکز تخصصی حوزوی تمدن اسلامی.
- پژوهشگاه تمدن اسلامی: تمرکز بر تحقیقات بنیادی و کاربردی برای ارائه راهحلهای عملیاتی در حوزه تمدنی.
- مرکز نوآوری تمدن اسلامی: تبدیل تحقیقات به محصولات و خدمات نوآورانه.
چالشها و الزامات پیشرو
- تقویت علوم انسانی اسلامی: توسعه علومی همچون روانشناسی، جامعهشناسی و مدیریت با زیستبوم اسلامی.
- تربیت نیروی انسانی تمدنساز: آموزش پژوهشگرانی جامعنگر با توانمندی فعالیت میانرشتهای.
- تعامل بینالمللی: مطالعه و نقد تمدنهای دیگر برای استفاده از نقاط قوت و رفع کاستیها.
- استفاده از فناوریهای نوین: بهرهگیری از فناوریهایی مانند هوش مصنوعی برای تقویت پژوهشها.
جمعبندی و تأکیدات نهایی
ایشان در پایان تاکید کردند:
- پژوهشهای تمدنی باید نظاممند، جامع و عملی باشند.
- ضرورت تدوین نقشه راه تمدنی و شناسایی اولویتها برای تحقق اهداف بیانیه گام دوم انقلاب.
- حمایت مالی و معنوی از پژوهشها، بهعنوان پاشنه آشیل این حرکت.
ایشان ابراز امیدواری کردند که حوزههای علمیه و موسساتی نظیر موسسه مطالعات راهبردی بتوانند گامهای اساسی در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی بردارند.
