« رصد اطلاعات » چیست؟ چرا؟ چگونه؟ و چه الگویی دارد؟
هر فرد یا مجموعه یا سازمانی، برای بقاء و رشد خود نیازمند کسب مستمر اطلاعات هستند، چه اطلاعاتی را باید بهدست بیاورند و چگونه؟
.
۱. رصد اطلاعات = پیگیری تغییرات و اقدامات در یک حیطه مشخص در مورد یک پدیده مشخص
۲. الگوی رصد اطلاعات = نقشه پیگیری و رصد اطلاعات از منابع و کمیت و کیفیت بررسی آنها
۳. الگوی پیشنهادی = پیگیری مستمر اطلاعات مرتبط با گسترش افق دید + معنایابی زندگی + روش تفکر و تحقیق + مهارتهای زندگی
حرکت علمی و عملی، محصولی جمعی است چه در موارد متضاعف کننده و چه در موارد تضعیف کننده، چه در فضای فردی و چه در فضای رقابت، چه مربوط به امور زندگی روزمره و چه در امور تخصصی و چه مربوط به زندگی ماورائی. سوال از «سیر مطالعاتی» نمونه بارزی از بحث «الگوی رصد اطلاعات» است. یک فرد انسانی، فارغ از هر گونه عقیده، برای اینکه طبق منطق پایه انسانی زندگی کند باید حداقل موارد زیر را بهطور مستمر رصد کند: اطلاعات در مورد: (عناوین کلیک میشوند)
- شکل هستی
- نقشه وجودی انسان
- نقشه جامعه و تمدن
- آیندهنگری
- روش تفکر و تحلیل
- معنی زندگی
- سبک زندگی مهارتهای زندگی
- مواد حقوقی و قانونی
- تحولات فکری، فرهنگی، سیاسی
- مرگ
جدول زیر نمونهای از این مفاهیم زیرساختی است:
ردیف |
عنوان درس |
انتظارات و اهداف (ترکیب اهداف نگرشی، احساسی و مهارتی) |
محتوا |
۱ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: «زندگی» را بهعنوان موضوعی نیازمند بازنگری و تاملات آیندهساز تلقی کند و در قفسهبندی ذهنی و الگوی رصد اطلاعاتیِ خود، پوشهای به نام «معنی زندگی» باز کند و پاسخی جدی (زمینهساز تصمیم) به سوالِ «چه چیز به زندگی شما معنی میبخشد؟» بدهد |
۱. افق دید ۲. تفاوت دیدها و تاثیر آن در سرنوشت ۳. هویت زندگی ۴. منظور از «معنی زندگی» ۵. پاسخهای مختلف به سوال «چه چیز به زندگی معنی میبخشد؟» |
|
۲ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: بتواند به «خود» از بیرون از خود نگاه کند و توصیفی کاوشگرانه از نقاط ضعف و قوت، تهدید و فرصتهای «خود» ارائه دهد و نیاز به تفکر در «خود» را برای تنظیم برنامه زندگی حس نماید. |
۱. هفت معمای جهانی از زبان دانشمندان ۲. انسان یا روبات هوشمند؟ ۳. منظور از «رشد» ۴. موقت یا پایدار؟ ۵. معادلة «حرکت و تغییر»
|
|
۳ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: بتواند شکل کلان «هستی» را تصوّر نموده و موقعیت خود در این شبکه را ترسیم کند و متغیرهای مرتبط با زندگیاش را برای تدوین معادلة «حرکت و تغییر» شناسایی نماید. |
۱. این هستی چه شکلی است؟ ۲. بررسی پاسخهای جهانی به سوال فوق ۳. مخروط هستی ۴. متغیرها و ارتباطات در شبکه هستی ۵. حرکتِ «برآیندی» در شبکه هستی و نقش آن در کیفیت زندگی |
|
۴ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: بتواند نقشة «جامعه» را ترسیم کند و مختصات زندگیِ خود را در فضای اجتماعی مشخص نماید و علاقمند به روش رصد فرآیندهای اجتماعی و تحلیل غیراحساسیِ آنها شود و تاثیر این گونه تحلیل را در آیندهسازی و ارتقاء کیفیت زندگی خود لمس کند. |
۱. آناتومی جامعه ۲. واحد جامعه؟ ۳. شبکههای جامعه ۴. مختصات شما در شبکه اجتماعی ۵. رصد و دیدهبانی فرآیندهای اجتماعی ۶. روش تحلیل امور اجتماعی |
|
۵ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: احساسش از تاریخ بهعنوان گزارشاتی از زندگی گذشتگان، به منبعی برای برنامهریزی برای زندگیِ آیندهاش تغییر کند و علاقمند به استفاده از روش بهرهبرداری از تاریخ برای تصمیمسازی بشود و چگونگی فعال کردن و بهجریان انداختنِ این علاقمندی را بشناسد. |
۱. چرا در این مقطع از تاریخ بهدنیا آمدهایم؟ ۲. شبیهسازی ورود به دنیا در مقاطع قبل و بعد ۳. چقدر متفاوت از گذشته هستیم؟ و چقدر متفاوت از آینده خواهیم بود؟ چرا؟ ۴. میکروسکوپ تاریخ (ذرات بنیادین تاریخ) ۵. تلسکوپ تاریخ (نقشه کلان تاریخ) ۶. آزمایشگاه تاریخ (برای تولید محصول) ۷. هویت تمدن، تمدنسازی و تمدنپذیری |
|
۶ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: نسبت به بررسی روشها و ابزارهای رقیب تجربه برای کشف واقعیت، احساس نیاز کند و روش تمایز دادن میان علم و شبهعلم، حقیقت و توهم را بشناسد و بتواند برای شکل دادن به یک زندگی حقیقتمحور، برنامهریزی کند. |
۱. مکانیزم پدید آمدن اشتباه و خطا ۲. حقیقت چقدر دستیافتنی است؟ ۳. حقایقِ چند لایه و چند بُعدی ۴. علت اختلاف فهمها ۵. روش حقیقتیابی ۶. در موارد مشکوک میان حقیقت بودن یا توهم بودن چه باید کرد؟ |
|
۷ |
انتظار میرود فراگیر پس از این جلسه: تفاوت میان ملاحظات معمولی زندگیها نسبت به آیندة خود و محاسبات روشمند نسبت به روندها در آینده را بشناسد و علاقمند به استفاده از روش آیندهنگری و آیندهنگاری شود و برای دو سوالِ «آینده را تا کجا بررسی کردهاید؟» و «مهمترین موضوع در آینده زندگی شما چیست؟» پاسخ جدی داشته باشد. |
هویت آینده آیا آینده قابل تشخیص است؟ آیندههای قطعی کدامند؟ چه سناریویی را برای آینده زندگی خود حدس میزنید؟ طبق آینده یا ساختنِ آینده؟ روش آیندهنگری و آیندهنگاری آیندة بشریت؟ |
نمونه دیگر از برنامه «رصد اطلاعات» که به فضای آموزش گره خورده است و برای اعضاء هیئت علمی از بدو استخدام تا بازنشستگی در یک دروه بیست ساله تعریف شده است، برنامه «معرفت و زندگی» است. در این برنامه، سه دسته موضوعات باید پیگیری شوند تا مهارتهای لازم در هر یک حاصل شود:
مهارتهاي تغيير نگرش و احساس:
۱. مهارت تغيير نگرش نسبت به خود= مهارت نگاه از بيرون به خود و خودارزيابي+ تغيير رفتار= واحد درسي انسانشناسي كاربردي
۲. مهارت تغيير نگرش نسبت به زندگي= مهارت معنييابي و ارتقاء معناي زندگي = واحد درسي معني زندگي[۱]
۳. مهارت تغيير نگرش نسبت به هستي= مهارت گسترش اندازهگيري افق ديد و گسترش آن = واحد درسي هستيشناسي كاربردي[۲]
۴. مهارت تغيير نگرش نسبت به علم= مهارت حقيقتيابي = واحد درسي معرفتشناسي و فلسفه علم[۳]
۵. مهارت تغيير نگرش نسبت به تاريخ= مهارت بازخواني تاريخ براي زندگي معاصر= واحد درسي تاريخ كاربردي[۴]
۶. مهارت تغییر نگرش نسبت به خداوند= مهارت ایجاد احساس حضور خدا در زندگی= واحد درسی اللهشناسی
۷. مهارت تغییر نگرش نسبت به معاد= مهارت تصمیمگیری براساس شاخصهای ارزیابی ابدی= واحد درسی معادشناسی
۸. مهارت تغییر نگرش نسبت به نبوت، امامت، ولایتفقیه= مهارت حرکت در تحت مدیریت الهی= واحد درسی امامشناسی و ولایتشناسی
۹. مهارت تغییر نگرش نسبت به قرآن= مهارت استفاده از قرآن در تصمیمگیریها در زندگی= واحد درسی قرآنشناسی
۱۰. مهارت تغییر نگرش نسبت به عبادت و سلوک= مهارت ایجاد اثربخشی در اعمال عبادی برای ایجاد احساس ماوراء= واحد درسی سلوکالیالله
مهارتهاي راهبردي براي ارتقاء كيفيت زندگي:
۱. مهارت تحليل نسبت به جامعه،فرهنگ و تمدن= مهارت تحليل اجتماعي = واحد درسي جامعهشناسي كاربردي[۵]
۲. مهارت برنامهريزي كلان واستراتژيك = واحد درسي طراحي و مديريت زندگي[۶]
۳. مهارت تحليل برنامههاي توسعه= واحد درسي توسعهشناسي[۷]
۴. مهارت تحليلهاي حقوقي= واحد درسي فلسفه حقوق و حقوق كاربردي
۵. مهارت تحليلهاي رفتاري واخلاقي= واحد درسي فلسفه اخلاق و اخلاق كاربردي[۸]
۶. مهارت تحليلهاي سياسي= واحددرسي فلسفه سياست و سياست كاربردي[۹]
۷. مهارت تحليلهاي زباني، متني،نمادها و تصاوير= واحد درسي زبانشناسي و فلسفه تحليلي كاربردي[۱۰]
مهارتهاي عملياتي و ابزاري براي ارتقاء كيفيت زندگي:
۱. مهارت تفكر، حلمساله،خلاقيت، استدلال و كشف مغالطات= واحد درسي منطق كاربردي و تفكر خلاق[۱۱]
۲. مهارت مشاورهگيري، مشاورهدهي و كار گروهي = واحد درسي مشاوره كاربردي و گروه پذيري
۳. مهارت تمركز و آرامش و انرژيبخشي
۴. مهارت گفتارهاي اثربخش = واحددرسي الگوهاي گفتاري بهينه[۱۲]
۵. مهارت تصميمگيري بهينه= واحددرسي تصميمسازي و تصميمگيري
۶. مهارت مطالعه و تحليل محتوا[۱۳]
الگوی «رصد اطلاعات» اقتباس شده از روایات:
روايات زير، الگوی رصد اطلاعات را نشان میدهند:
۱. رَحِمَ اللهُ امْرَءً عَلِمَ مِنْ اَيْنَ و فِي اَيْنَ و اِلَي اَيْنَ.[۱]
"خداوند زمينة رشد و سعادت[۲]كسي را كه بداند از كجا آمده است و در كجا زندگي ميكند و به كجا خواهد رفت، فراهم ساخته است."
۲. اِنَّمَاالعِلْمُ ثَلاثَهٌْْ: آيَهْْ مُحْكَمَهٌْْ،فَريِضَهْْ عَادِلَهٌْْ، سُنَّهْْ قَائِمهٌْْ[۳]
ترجمه: "علم مفيد براي بشر سه گونه است: علوم مربوط به شناخت هستي و ارتباط آن با مبدأ خلقت، علوم مربوط به شناخت حقوق و قوانين[۴]و علوم مربوط به شناخت فرهنگ و روش زندگي برتر."
۳. وَجَدْتُ عِلْمَ النَاسِ كُلهَّ ُفِي اَرْبَعٍ: اَنْ تَعْرِفَ رَبَّكَ، اَنْ تَعْرِفَ مَا صَنَعَ بِكَ، اَنْ تَعْرِفَ مَا اَرَادَمِنْكَ، اَنْ تَعْرِفَ مَا يُخْرِجُكَ مِنْ دِينِكَ.[۶]
"تمام آنچه دانستن آن براي مردم لازماست را در چهار محور يافتهام: خدايت را بشناسي، بفهمي با تو چه كرده است، بداني از تو چه ميخواهد، آنچه موجب انحراف تو ميشود را تشخيص دهي."
۴. اُصُولُ المُعامِلاتِ عَلي اَرْبَعَهِ اَوْجُهٍ: مُعامَلهُ الله، مُعاملَهُ النَّفْسِ، مُعامَلهُ الخَلْقِ، مُعامَلهُ الدُّنيا."[۷]
"ارتباطات انسان در چهار محور است: ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با همنوع، ارتباط با دنيا."
۵. العُلُوُم اَرْبَعَهْ: الفِقْهُ للاَدْيان،الطِّبُّ للاَبْدان، النَّحْوُ لِلِّسَان، النُّجُوُم لِمَعْرِفَهْْ الَازْمَانِ.[۸]
ترجمه: "اطلاعات لازم براي بشر چهاردسته هستند: دين شناسي، طب و بهداشت (علوم مربوط به حفظ و نگهداري بدن و محيط)،زبان و ادبيات(علوم مربوط به ارتباطات)، نجوم(علوم مربوط به مديريت، كنترل و توزيع صحيح امكانات و منابع)."[۹]
۶. اَوُليَ العِلْمِ بِكَ مَا لا يَصْلَحُ لَكَ العَمَلُ اِلا بِه و اَلْزَمُ العِلْمِ لَكً مَا دَلَّكَ عَلي صَلَاحِ قَلْبِكَ وظَهَرَ لَكَ فَسادَه و اَحْمَدُ العِلْمِ عَاقِبَهًْْ مَا زَادَ فِي عَمَلِكَ العَاجِل.[۱۰]
۷. "مهمترين اطلاعات براي تو آگاهي از روش صحيح زندگي است و ضروريترين اطلاعات براي تو آگاهي از روشهاي معالجه بيماريهاي روحي است و مفيدترين علم براي تو آگاهي از روشهاي آماده شدن براي عوالمي است كه در پيش داري."
۸. عَلينَا اِلقَاءُ الاُصُولِ و عَلَيكُمُ التَّفْرِيعُ.[۱۱]
"ما اصول (نگرشها و راهبردها) را ارائه ميدهيم، شما فروع (آثار، نتايج و راهكارها) را بهدست آوريد."
مدلي كه از جمعبندي روايات فوق، براي طبقهبندي و تفكيك گزارهها بهدست ميآيد بهشرح زير است:
آنچه يك انسان بايد بداند راه رسيدن به خدا و سعادت ابدي است. رسيدن به اين هدف حاصل نميشود مگر با تعادل و سلامت در:[۱۲]
۱. بدن، فكر، قلب (ارتباط با خود)
۲. خانواده، محيط كار، جامعه(ارتباط با همنوع)
۳. محيط زيست(ارتباط با دنيا)
۴. برنامه ورود به عوالم بالا(ارتباط با ماوراء)
دست يابي به تعادل و سلامت در محورهاي فوق نيازمند شناخت چهار شاخة زير است:
۱. دين
۲. طب و بهداشت انساني و محيطي، فردي و جمعي
۳. روشهاي ارتباطي
۴. روشهاي ايجاد تعادل و كنترل در فعاليتها
اطلاعات لازم در هر يك از اين شاخهها، سه لايه دارد:
۱. شناخت هستي و موقعيت موضوعات در معماري هستي (نگرشها)
۲. حداقلهاي ضروري و روش دستيابي به آنها (قوانين)
۳. حداكثرهاي مطلوب و راه رسيدن به آنها (فرهنگها)
اين مدل را ميتوان بهصورت فهرست سوالات زیر ارائه كرد:
· چگونه ارتباط مطلوب با خدا داشته باشيم؟[۱۵]
· برنامه صحيح براي رسيدن به هدف زندگي چگونه است؟
· چگونه قلب و روح سالم داشته باشيم؟
· چگونه فكر و ذهن فعال و خلاق داشته باشيم؟
· چگونه بدن سالم و قوي داشته باشيم؟
· چگونه ارتباط مطلوب با ديگر انسانها داشته باشيم؟
· چگونه محيط زندگي سالم داشته باشيم؟
به استناد مجموعة روايات زير، مدلي كه از نظر دين در موضوعات طراحي ميشود، بايد مدلِآيندهنگر[۱۸] باشد:
۱. الْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لَا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوَابِسُ.[۲۱]
ترجمه: "كسي كه وضعيت زمانة خود رابشناسد، گرفتار مسائل مبهم نميشود."
۲. أعْرَفُ النَّاسِ بِالزَّمَانِ مَنْ لَمْ يَتَعَجَّبْ مِنْ أحْدَاثِهِ.[۲۲]
ترجمه: "كسي خوب وضعيت زمانة خود راميشناسد كه از اتفاقاتي كه ميافتد تعجب نكند."
۳. مَنْ عَرَفَ الْأَيَّامَ لَمْ يَغْفَلْ عَنِ الِاسْتِعْدَادِ.[۲۳]
ترجمه: "كسي كه وضعيت روزگار را دردست داشته باشد، از پيشبينيهاي لازم غافل نميشود."
نکته مهم:
فهرست محورهای بخش «اخبار و اطلاعات» و فهرست بخش «پیوندها» در این سایت نیز الگویی برای رصد اطلاعات هستند.
برای تدوین یک برنامه استراتژیک (چه در زندگی چه در سازمان) نیاز به الگوی رصد اطلاعات است تا مسیر را برای رسیدن به اهداف تعیین شده و جهت حرکت تدوین شده، هموار و عملی و پایدار سازد. (انتقال به قالب برنامه راهبردی زندگی)
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
برنامهریزی استراتژیک ، نقشه اطلاعات زندگی ، سواد اطلاعاتی، سیر مطالعاتی
[۲] در اين درس مباحث فيزيك مدرن و كيهان شناسي نيز مطرح مي شود.
[۳] در اين درس مباحث تاريخ علم نيز مطرح مي شود.
[۴] متشكل از دو قسمت تاريخ ملت ها و تمدن ها و تاريخ اديان و عقائد
[۵] در اين درس بحث آرمانشهرها نيز ارائه مي گردد.
[۶] در اين درس بحث مديريت زمان، مديريت مالي، تكاليف مالي، تنظيم ساختارهاي زندگي و حتي اموري مانند وصيت، و بحث آينده شناسي و آينده نگري نيز مطرح مي شود.
[۷] در اين درس بحث مدرنيته و تكنولوزي نيز مطرح مي شود.
[۸] در اين درس بحث اخلاق حرفه اي و بالخصوص بحث مديريت بحران هاي رفتاري نيز مطرح مي شود.
[۹] در اين درس الگوهاي مديريت كلان اجتماعي در سطح جهان و بررسي الگوي بهينه (مدل حکومت اسلام) مطرح ميشود.
[۱۰] در اين درس بحث نشانهشناسي، فلسفه هنر، زيبايي، سواد بصري، نقد فيلم نيز مطرح مي شود.
[۱۱] در اين درس روش نقد،اخلاق نقد و نقدپذيري نيز مطرح مي شود.
[۱۲] در اين درس بررسي ادبيات مشهور جهان، نقد ادبي و تمرينات NLP و بحث ارتباط موثر نيز مطرح ميشود.
[۱۳] با تمريناتي بامحتواي قطعات و جملات طلايي در طول تاريخ اديان، تاريخ بشر
[۱] رحيق مختوم(شرح اسفار ملاصدرا)، آيهالله جواديآملي، انتشارات اسراء، ج۱ ص؛ بهنقل از اعلامالدين، ص۳۴۴
[۲] ترجمة "رحم الله"، "خدا رحمت كند" كه براي مخاطب، طلبمغفرت براي مردگان را تداعي ميكند، نيست. رحمت بهمعني حركت براي رفع نقص و نيازي در فردِ مورد رحمت است. (ر.ك. به تفسير الميزان، انتشارات اسماعيليان، ج۱ ص۱۸)
[۳] الكافي، ج۱ ص۳۲، سند و تكملة متن: مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ وَ عَلِيُّبْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْعُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الدِّهْقَانِ عَنْ دُرُسْتَ الْوَاسِطِ يِّعَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ مُوسَى عليهالسلام قَالَ دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلياللهعليهوآله الْمَسْجِدَ فَإِذَا جَمَاعَةٌقَدْ أَطَافُوا بِرَجُلٍ فَقَالَ مَا هَذَا فَقِيلَ عَلَّامَةٌ فَقَالَ وَ مَاالْعَلَّامَةُ فَقَالُوا لَهُ أَعْلَمُ النَّاسِ بِأَنْسَابِ الْعَرَبِ وَوَقَائِعِهَا وَ أَيَّامِ الْجَاهِلِيَّةِ وَ الْأَشْعَارِ الْعَرَبِيَّةِ قَالَ فَقَالَ النَّبِيُّ ص ذَاكَ عِلْمٌ لَا يَضُرُّ مَنْ جَهِلَهُ وَ لَا يَنْفَعُ مَنْ عَلِمَهُ ثُمَّ قَالَ النَّبِيُّ ص إِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلَاثَةٌ آيَةٌمُحْكَمَةٌ أَوْ فَرِيضَةٌ عَادِلَةٌ أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْلٌ.
[۴] بهاستناد كلمة فريضه كه مبناها و موارد لازمالرعايه را در خود دارد وكلمة عادله كه صفت فريضه قرار گرفته است و بيانگر اداي حق هر ذيحق است، اين تركيببه "حقوق و قانون" ترجمه شده است و بهاستناد كلمة سنت كه شيوههاي رفتاري و اخلاقي و پسند و ناپسندها را در خود دارد و كلمة قائمه كه صفت سنت قرار گرفته است و بيانگر استمرار و ثبات و تعادل است، تركيبِ "سنه قائمه" به"فرهنگ و روش زندگي" ترجمه شد.
[۶] كافي، ج۱ ص۵۰؛ سند: عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْمِنْقَرِيِّ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عُيَيْنَةَقَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليهالسلام يَقُولُ:
[۷] مصباحالشريعه، منسوب به حضرت صادق عليهالسلام، موسسه الاعلمي للمطبوعات۱۴۰۰، ص۵
[۸] اعلامالدين، ص۸۳؛ مرحوم ديلمي در مورد وضعيت سنديِ رواياتي كه در اين كتاب آورده است ميگويد: لم ألتزم ذكر سندها لشهرتها عند العلماء في كتبها المصنفةالمروية عن مشايخنا رحمهم الله تعالى و أحلت في ذلك على كتبهم و أسانيدهم إلا ماشذ عني من ذلك فلم أذكر إلا فص القول.
[۹] توضيحات داخل پرانتزها، براساس مبناي وضع الفاظ براي روح معاني كه به تفصيل در صفحة۱۵۳ توصيف شده است، ارائه گرديدهاند.
[۱۰] اعلامالدين، ص۳۰۵
[۱۱] وسائلالشيعه، ج۲۷ص۶۲؛ سند: نُقِلَ مِنْ كِتَابِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِبْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنِ الرِّضَا عليهالسلام قَالَ
[۱۲] بهاستناد لسانِ روايتِ "اصول المعاملات ...."كه تصويري كلانتراز روايات ديگر را ارائه ميدهد، اين چهار مورد، بستر تقسيمبندي و محورسازي قرارگرفتهاند. (مثلا دو محور از محورهاي روايتِ "رحم الله امرء علم من اينو...." در تحت يك محورِ معاملهالله در اين روايت قرار ميگيرند.)
[۱۴] مقصود از مدل راهبردي، طراحي سياستهاي كلان و خطمشي كلي و ريلگذاري براي موارد مذكور است كه مدل و برنامة اجراييِ آن بايد توسط كارشناسان و متخصصين فن طراحي شود.
[۱۵] اين سوالات، حاوي سوالات پيشنيازشان نيز هستند مثلا سوالِ "چگونه ارتباط مطلوب با خدا داشته باشيم؟" داراي سوالات پيشنيازي است كه برخي ازآنها عبارتند از: خدا كيست؟ چگونه خدا را بشناسيم؟ مشكلات و ناهنجاريها در اينرابطه كدامند؟ حداقل رابطه و حداكثر رابطه با خدا چه شاخصههايي دارد؟
[۱۸] مدل آيندهنگر، مدلي است كه براساس تفكر خلاق و بر پاية معادلات فرهنگسازي و مهندسي اجتماع طراحي ميشود.
[۱۹] وسائلالشيعه، ج۲۷ ص۱۴۰
[۲۰] بهاستناد روايتِ "اعْقِلُوا الْخَبَرَ إِذَا سَمِعْتُمُوهُ عَقْلَ رِعَايَهٍْْ لَا عَقْلَ رِوَايَهٍْْ فَإِنَّ رُوَاه ْْ الْعِلْمِ كَثِيرٌ وَرُعَاتَهُ قَلِيلٌ"، مقصود حضرت از راويان حديث، حديثشناسانِي است كه رابطةاحاديث با عمل را ميشناسند.
[۲۱] الكافي، ج۱ ص۲۶
[۲۲] غررالحكم و دررالكلم، عبدالواحدبنمحمدتميميآمُدي، انتشارات دفترتبليغات اسلامي۱۳۶۶، ص۴۸۰
[۲۳] الكافي، ج۸ ص۲۲