« اتاق فکر و کانون تفکر » چیست؟ چرا؟ و چگونه؟
چگونه می‌توان تصمیمات تصمیم‌گیران اجرایی را از تصمیم‌گیری براساس تجربیات فردی یا سازمانی، به تصمیم‌گیری دانش‌بنیان ارتقاء بخشید و ریسک تصمیمات را به حداقل کاهش داد و ضریب تاثیر تصمیمات در روندهای آینده را حداکثر کرد؟
.
۱. کانون تفکر = مجموعه‌ای از صاحبان اندیشه و صاحبان تجربه میدانی از رشته‌های مختلف، که موضوعات و مسائل را به‌صورت میان‌رشته‌ای و آینده‌نگرانه، بررسی می‌کنند و تمام احتمالات ممکن و احتمالات مُرجَّح را تشخیص می‌دهند و آنها را برای تصمیم‌گیر شبیه‌سازی می‌کنند. (انتقال به بحث از آینده‌پژوهی)
۲. تفاوت کانون تفکر با جلسات مشورتی (بارش فکری)، در روشمندی کانون تفکر و تمرکز آن بر شبیه‌سازی گزینه‌های تصمیم است.
۳. مدل تصمیم‌سازی بهینه، مدل شبیه‌ساز پنج مرحله‌ای است.
کاهش ضریب خطای تصمیم‌گیری‌ها بالخصوص در تصمیم‌گیری‌های کلان، از اولویت‌های بشری است؛ مدیرانِ تصمیم‌گیر معمولا براساس تجربیاتی که کسب کرده‌اند، گزینه‌های مختلف را تولید و ارزیابی می‌کنند در حالی‌که پدیده‌ها همیشه چندبُعدی و چندزاویه‌ای و چندلایه هستند و جز با روش تحقیق شبکه‌ای و رویکرد سیستمی و میان‌رشته‌ای نمی‌توان بیشترین اطلاعات واقعی را از پدیده‌ها به‌دست آورد.
این امر سبب روی‌آوردن تصمیم‌گیران به مشاوره با متخصصین شده است اما جلسات مشاوره گرچه شفافیتی را در موضوع ایجاد می‌کند ولی معمولا زاویای پنهان دیگری را آشکار می‌کند که تصمیم‌گیر را به نگرانی می‌رساند و از سوی دیگر به علت روشمند نبودن عموم مشاوران و مشورت دادن‌ها و تعارض نظر مشاوران مختلف، تصمیم‌گیر به ریسک واگذاری تصمیم به نظر مشاور مبتلا می‌شود؛ این فضا سبب شده است که هویتی به نام کانون تفکر شکل پیدا کند تا این مشکل برطرف شود.
در کانون تفکر، تصمیم‌سازی روشمند صورت می‌پذیرد؛ تصميم‌سازي، مدل‌سازي (شبيه‌سازيِ روشمند) از انواع تصميمات ممكن در موضوع است تا اثرات هر يك از تصميم‌ها ارزيابي وكنترل شوند و در نهايت بهترين مدل ارائه شود و مجموعه فرآيندِ انجام شده در اختيارتصميم‌گيرنده قرار داده شود.
تصميم‌ساز هميشه يك گام جلوتر ازتصميم‌گيرنده است زيرا از قبل تصميمات احتمالي او را پيش‌بينيكرده و آثار اجرائي آنها را نيز محاسبه كرده است.
هر یک از پنج مرحله مذکور در تصویر فوق، دارای الگوریتم اجرایی است. (انتقال به بحث تفصیلی در مورد تصمیم‌سازی)
نمونه پروتکل یک کانون تفکر:
پروتکل كانون تفكر دانشگاه پزشكي
چشم‌انداز :
كانون تفكر دانشگاه پزشكي ، مجموعه‌ايي از صاحبان انديشه در حوزه‌هاي مختلف علمي است كه به‌عنوان مؤسسه‌اي تخصصي، در محيط رقابتِ ميان تصميم‌سازان، برترين گزينه در مراجعة تصميم‌گيران است و به‌عنوان كانون تفكري شناخته مي‌شود كه:
۱. جامع‌ترين، دقيق‌ترين و به‌روز‌ترين اطلاعات را از وضعيت موجود در محور آسيب‌ها و نواقص، انتظارات و نقدها، امكانات وفرصت‌ها دارد.
۲. مستدل و مستندترين نيازشناسي و شبكه اولويت‌گذاري را ارائه مي‌دهد.
۳. شفاف‌ترين و عملي‌ترين وضعيت مطلوب را ترسيم مي‌كند و آينده‌سازي دارد.
۴. با مزيت‌ترين راهبرد را براي حركت به سمت وضعيت مطلوب پيشنهاد مي‌دهد.
۵. تفصيلي‌ترين برنامه عملياتي را با شاخصة كم‌هزينه‌ترين، سريع‌ترين، موثرترين، گسترده‌ترين و هماهنگ‌ترين برنامه با دين در اختيار مي‌گذارد.
۶. در ميدان ارزيابي و نقدبرنامه‌ها، برندة هميشگي است.
و شعارِ او كه "همكاري كانون تفكر، شرط مديريت موفقِ" است در ميان تصميم‌گيران مقبول افتاده است.
اهداف :
هدف مركزي:
تصميم‌سازي براي تصميم‌گيرندگان امور پزشكي
اهداف محوري:
۱. تصميم‌سازي براي تحول وارتقاء آموزشِ موجود به سوي آموزشِ پژوهش‌محور و خلاق براي توليد علم
۲. تصميم‌سازي براي تحول وارتقاء تحقيقاتِ موجود به سوي تحقيقاتِ شبكه‌اي (برآيند تحقيقاتِ بنيادين، اولويت‌محور، كاربردي، ميان‌رشته‌اي،تطبيقي)
۳. تصميم‌سازي براي تحول و ارتقاءخدماتِ موجود به سوي خدماتِ شبكه‌اي (برآيند خدمات كميّ، كيفي، ميان‌رشته‌اي، درمحل، با تجهيزات و خدمات دارويي و كمترين هزينه و بيشترين سفارش)
۴. تصميم‌سازي براي تحول وارتقاء مديريتِ موجود به سوي مديريتِ خلاق (برآيند مديريت وحدت‌گرا، كثرت‌گرا،مشاركتي، بهره‌وري، سيستمي، استراتژيك، كيفيت محور، توليد محور)
۵. تصميم‌سازي براي تحول وارتقاء فرهنگ عمومي طبي و بهداشتيِ موجود به‌سوي فرهنگ عموميِ عمل‌‌محور (برآيند ارتقاء اطلاعات عمومي طبي و بهداشتي، ارزش شدنِ عمل براساس پروتكل‌هاي سلامت درمحورهاي تغذيه + بهداشت + ورزش + كار + روان، ايجاد مهارت عمل به دستورات طبي وبهداشتي)
۶. تصميم‌سازي براي تحول وارتقاء پنج فضاي فوق به محيط‌هاي الكترونيكي
استراتژي‌ها :
استراتژي مركزي:
حركت براساس الگوريتم تحقيق و الگوريتم آينده‌سازي در تصميم‌سازي‌هابراي حركت به‌سوي مجموعه پزشكيِ كارآمد
استراتژي‌هاي محوري:
- شناسايي مستمر وضعيت موجود در محور آسيب‌ها و نواقص، انتظارات و نقدها، امكانات و فرصت‌ها
- نيازسنجي مستمر و تدوين شبكه اولويت‌گذاري نيازها
- تعريف وضعيت مطلوب در نماي كلان با ملاحظه محورهاي آموزش، تحقيقات، خدمات و مديريت با ملاحظه آينده‌سازي
- تدوين راهبردهاي برتر براي حركت به سمت وضعيت مطلوب
- تدوين مراحل حركت و برنامه عملياتي تفصيلي براي رسيدن به وضعيت مطلوب
- شبيه‌سازي روند و بررسي رفتار مدل پيشنهادي
- شناسايي طرح و برنامه‌هاي رقيب و ارزيابي آنها
- جلب توجه تصميم‌گيران نسبت به ضرورت و فوائد همكاري با كانون تفكر
- بازسازي ارتباط و هماهنگي با منابع دين در محورهاي فوق
نتيجه (تركيب اهداف و استراتژي‌ها) :
كانون تفكر دانشگاه پزشكي ، با پژوهش‌محوري و تدوين عملياتيِ آيندة فضاي پزشكي در پنج محور آموزش، پژوهش، خدمات، مديريت و فرهنگ عمومي، حاكم شدن استراتژي‌هاي زيررا دنبال مي‌كند:
استراتژي آموزش خلاق
استراتژي پژوهش شبكه‌اي
استراتژي خدمات شبكه‌اي
استراتژي مديريت خلاق
استراتژي فرهنگ عموميِ عمل محور
استراتژي جامعه پزشكي الكترونيكي
مباحث و مفاهیم کلیدی مرتبط به این بحث:
برنامه‌ریزی استراتژیک ، کانون تفکر ، تصمیم‌سازی ، مدل تصمیم‌سازی پنج مرحله‌ای ، شبیه‌سازی تصمیم